Avondmaal
Samen het Heilig Avondmaal vieren:
In het eerste half jaar van 2012 hebben we in de Andreaskerk – in de breedte van de kerk: groothuisbezoeken en ambtsdragersvergaderingen – gesproken over de wijze waarop het Avondmaal gevierd wordt en hoe we de liturgie in de toekomst willen vormgeven. We deden dit vanuit de volgende pastorale vragen:
• Wat betekent het om met elkaar het sacrament van het Avondmaal te ontvangen en te vieren?
• Hoe vormen we met elkaar in deze diensten samen het huisgezin, het lichaam van Christus – een gemeenschap waarin ook gemeenteleden die het sacrament zelf niet kunnen/willen ontvangen en jonge gemeenteleden zich welkom weten en volwaardig kunnen deelnemen aan de liturgie?
Van alle bijeenkomsten zijn verslagen gemaakt. Uit deze verslaglegging komt het volgende beeld naar voren.
De viering van het Avondmaal is van grote betekenis voor de gemeente. Velen voelen zich thuis in de diensten en zijn blij met de wijze waarop de liturgie vorm krijgt. De vertrouwdheid met de traditie speelt hierin een centrale rol.
Over de oorsprong en de achtergrond van het avondmaal bestaan bij een deel van de gemeente nog veel vragen.
Onwetendheid over wie mag aangaan in de Andreaskerk belemmert een aantal gemeenteleden deze diensten te bezoeken. Daarnaast speelt dat sommige gemeenteleden zich in de dienst buitengesloten voelen wanneer ze niet deelnemen aan het sacrament en besluiten daarom niet (meer) te komen.
De plaats die jonge gemeenteleden innemen binnen de Avondmaalsliturgie is ‘passief’: ze blijven tijdens de rondgang in de banken terwijl hun ouders naar voren gaan. Voor een aantal ouders is dit een reden om niet of zonder kinderen naar de Avondmaalsdiensten te komen.
Tijdens de groothuisbezoeken/wijkcontactavonden is gesproken over de vraag hoe de gemeente het zou vinden om jonge gemeenteleden te laten deelnemen aan de rondgang in de Avondmaalsviering. Dit geeft gezinnen de mogelijkheid om als gezin naar voren te gaan. Een mogelijkheid is daarbij om aan jonge gemeenteleden, in plaats van brood en wijn, een zegen te geven.
Omdat deze manier van vieren onbekend is binnen de Andreaskerk, kostte het in de gesprekken tijd om zich er een beeld van te vormen. Een meerderheid van de deelnemers aan de groothuisbezoeken staat positief tegenover deze mogelijkheid. Het vraagt tijd om dit goed voor te bereiden. Enkele gemeenteleden reageerden dat zij dit geen goed voorstel vinden. Zij geven voorkeur aan de bestaande vorm.
I. Een vierende gemeenschap
Het sacrament van het Avondmaal is een geschenk van Christus aan zijn gemeente tot opbouw en ondersteuning van haar geloof. De Heer nodigt tot de viering. De kerkenraad heeft gezocht naar een wijze van Avondmaalsviering die zoveel mogelijk recht doet aan de uitnodiging van de Heer.
Vanuit deze gedachte verdient het voorkeur om toe te groeien naar een Avondmaalsliturgie waarin de gemeente zich uitgenodigd weet om deel te nemen aan de rondgang. De viering van het Avondmaal vraagt om eerbied en gepaste waardigheid.
Tijdens de gemeenteavond van oktober 2012 heeft de kerkenraad de voorgenomen besluiten rond de Avondmaalsviering aan de gemeente voorgelegd. Op deze drukbezochte avond zijn de voorgenomen besluiten toegelicht. In een open en betrokken sfeer spraken veel gemeenteleden zich uit en werden vragen gesteld. Tijdens de avond is ook gesproken over de noodzaak van verdere begeleiding en toerusting van de gemeente; in het bijzonder van de ouders en jongeren.
De kerkenraad heeft, gehoord hebbende de gemeente, besloten dat:
(A) De toelatingsleeftijd tot het ontvangen van brood en wijn wordt verlaagd van rond de 18 jaar naar rond de 12 jaar. De motivatie is dat de toelating tot het sacrament in onze gemeente samenhangt met de persoonlijke overgave en toewijding aan Christus als Heer van ons leven. De kerkenraad is van mening dat in onze samenleving jongeren vanaf een jongere leeftijd dan 18 jaar aanspreekbaar zijn op hun eigen geloof. Het is niet makkelijk om hier een scherpe leeftijdsgrens te trekken. Sommige kinderen zijn verder in hun geloofsontwikkeling dan anderen. Ouders spelen in deze besluitvorming een belangrijke rol. Jongeren zijn vrij om van deze ruimte gebruik te maken.
(B) De jongste gemeenteleden in de dienst kunnen meegaan met hun ouders in de rondgang. Zij ontvangen in plaats van brood en wijn een zegen in de vorm van een hand op het hoofd of de schouders, met een kleine zegenspreuk als ‘De Heer geeft je zijn vrede’.
De viering van het Avondmaal vraagt om uitleg en toerusting in de gemeente, van gemeenteleden en kerkkader. De komende jaren zal aan het Avondmaal in de catechese, het kringwerk en de verkondiging met regelmaat aandacht worden besteed.
In januari 2013 hebben de eerste informatieavonden voor ouders plaatsgevonden.
II. De viering van het heilig Avondmaal binnen SOW-verband
In 2012 werden alleen de avonddiensten waarin het Avondmaal werd gevierd niet gehouden onder gemeenschappelijke verantwoordelijkheid van beide kerkenraden. De kerkenraad wilde dat jaar benutten om als gemeente vertrouwd te raken met de wijze waarop in de Gereformeerde kerk de liturgie rondom het Avondmaal wordt gevierd. Op de achtergrond speelde hierbij de vraag of de ruimte in de Gereformeerde Kerk, om in de ochtenddiensten ook kinderen te laten aangaan, een belemmering vormde om samen in de avonddiensten het Avondmaal te vieren.
Uit de diensten die tot nu toe samen zijn gehouden in de Gereformeerde Kerk blijkt dat de liturgie daar aan tafel wordt gevierd op een wijze zoals die eertijds ook in de Andreaskerk werd gedaan. De viering aan tafel is in dit opzicht een aanvulling op de wijze waarop in de Andreaskerk Avondmaal wordt gevierd. De kerkenraad ziet geen belemmering om vanaf 2013 de Avondmaalsdiensten te laten plaatsvinden onder gemeenschappelijke verantwoordelijkheid.
De kerkenraad heeft, gehoord hebbende de gemeente, besloten dat:
(C) Vanaf 2013 alle avonddiensten worden gehouden onder gemeenschappelijke verantwoordelijkheid van de kerkenraad van de Andreaskerk en de kerkenraad van de Gereformeerde Kerk.
Kerkenraad Andreaskerk
16 januari 2013
Bovenstaand document is ook hier te downloaden